Roswitha de Bekker
Toelaatbaarheidsverklaring: mag het swv afgaan op het dossier?
26 nov 2025
Motivering van de afgifte of de weigering van een toelaatbaarheidsverklaring: De deskundigen mogen hun oordeel baseren op het dossier en hoeven de leerling niet zelf te zien.
De casus
In een recente zaak bij de Landelijke Bezwaaradviescommissie Toelaatbaarheidsverklaring stond de vraag centraal of een leerling (groep 8) alsnog in aanmerking moest komen voor een toelaatbaarheidsverklaring praktijkonderwijs (tlv-pro). Het samenwerkingsverband had deze tlv eerder afgewezen, waarna de ouders bezwaar indienden.
De leerling volgt op dit moment vier dagen per week dagbesteding op een zorgboerderij, onder meer vanwege traumagerelateerde problematiek en overprikkeling. Ouders benadrukten dat hun kind juist zou profiteren van een praktische leeromgeving met rust, structuur en intensieve begeleiding. Volgens hen sloten de aangedragen onderwijsopties — onder meer vso cluster 4 — onvoldoende aan bij de onderwijs- en ondersteuningsbehoeften.
Onderbouwing door het samenwerkingsverband
Het samenwerkingsverband onderbouwde echter dat de leerling cognitief en didactisch te sterk is voor praktijkonderwijs. Uit de rapportages van de door het samenwerkingsverband geraadpleegde deskundigen blijkt dat de ondersteuningsbehoefte van de leerling niet leerinhoudelijk is maar vooral sociaal-emotioneel van aard is vanwege zijn ontwikkelingsstoornis en een belast verleden.
De leerling voldoet niet aan de landelijke criteria voor praktijkonderwijs (een IQ tussen 55–80 en een leerachterstand van 50% of meer op tenminste twee van de vier vakgebieden: rekenen, begrijpend lezen, technisch lezen en spelling). De ondersteuningsbehoefte van de leerling is derhalve niet passend voor het praktijkonderwijs.
De ondersteuningsbehoefte van de leerling is niet leerinhoudelijk maar vooral sociaal-emotioneel van aard.
Het oordeel van de commissie
De Commissie sluit zich daarbij aan en oordeelt dat het besluit om de toelaatbaarheidsverklaring af te wijzen, goed onderbouwd is en inhoudelijk juist. Wel plaatst zij een kanttekening: de communicatie met ouders had beter gekund. In een complexe casus als deze had het horen van de leerling kunnen bijdragen aan meer begrip en draagvlak. De commissie adviseert partijen daarom om alsnog via mediation of begeleide gesprekken te werken aan een passende plek voor de leerling.
Van belang is dat de Commissie heeft uitgesproken dat het samenwerkingsverband mag afgaan op het oordeel van de deskundigen, ook als die de leerling niet zelf hebben gezien en zijn afgegaan op het dossier. Dat laatste is overigens niet ongebruikelijk.
Zie: Uitspraak LBT zaaknummer 119858 d.d. 6 oktober 2025
Wat betekent dit voor samenwerkingsverbanden?
Enigszins in het verlengde hiervan is het oordeel van de Rechtbank Amsterdam d.d. 27 mei 2025. De rechtbank oordeelde in deze uitspraak dat het een bestuursorgaan vrij staat om ter motivering van een besluit te verwijzen naar een advies dat is gegeven met het oog op het bestreden besluit.
Het samenwerkingsverband mag volstaan met het verwijzen naar de deskundigenoordelen en hoeft geen eigen inhoudelijk oordeel te geven. Dat is anders dan de Landelijke Bezwaaradviescommissie Toelaatbaarheidsverklaringen eerder had geoordeeld.
Het samenwerkingsverband mag volstaan met het verwijzen naar de deskundigenoordelen en hoeft geen eigen inhoudelijk oordeel te geven.
Wel moet het samenwerkingsverband, volgens vaste jurisprudentie, controleren of de adviezen naar wijze van totstandkoming zorgvuldig en naar inhoud inzichtelijk en concludent zijn.
